Türkiye'deki İlk Hukuk Kliniği

İdil Elveriş, Hukuk Kliniği dersini Türkiye’de ilk kuran akademisyen oldu. İstanbul Bilgi Üniversitesi öncülüğünde gerçekleştirilmiş Hukuk Kliniği, hukuk öğrencilerinin mesleki becerileri kazanmalarını hedeflemektedir.

Elveriş, 2003 yılında ilkokul sekizinci sınıflar için hazırladığı “Gündelik Hayatta Hukuk Kliniği” programı ile ilk hukuk kliniği serüvenine başladı. Hedef kitle olarak seçilen Dolapdere kampüsüne yakın yerlerde okuyan 8. sınıflar, İdil Elveriş danışmanlığındaki hukuk öğrencileri aracılığıyla hukuk bilgisine erişti. Elveriş öncülüğünde gerçekleşen bu çalışma, Sabancı Üniversitesi’nin her yıl düzenlediği “Eğitimde İyi Örnekler Konferansı”nda “en iyi örnekler” arasında yerini aldı.

Hukuk kliniği, herkesin hayatında ihtiyaç duyacağı temel hukuk bilgilerini sadece ilkokullarda değil, daha sonra sivil toplum kuruluşlarına ve en sonunda cezaevlerinde hükümlülere de verdi. Hukuk klinikleri, hukuk öğrencilerine anlatırken öğrenme, topluluk önünde konuşma, hukuki jargondan uzak basit açıklama yapabilme gibi beceriler kazandırmayı hedefler.

Bir başka çeşidi de çeşitli hukuk bilgisi ihtiyacı ile hukuk kliniğine başvuranlara yönelik hukuki destek sunmaktır. Elveriş, Özel hukuk kliniği adını koydukları bu modeli de Türkiye’de ilk kuranlardan oldu. Böylece öğrenciler, Bilgi’de idari görevle çalışan bir çok kişiye, kampüs etrafında yaşayanlara ve onların referans ile gelen kişilerin meselelerine hukuki çare bulmaya çalıştı.

Elveriş, Pakistan ve Lübnan’daki hukuk fakültelerinde Bilgi’deki hukuk kliniği modelini anlattı ve gösterdi. Aynı zamanda, Mısır, Suriye, İran, Pakistan, Ürdün, Filistin, Afganistan ve Lübnan’dan gelen hukukçular tarafından ziyaret edildi. Projenin başarısı, Adalet Bakanlığı’nın ilgisini çekti ve klinikleri yerinde gözlemlemek adına Bilgi’nin kampüsü ve ceza infaz kurumlarında hukuk kliniği ziyaret edildi. Bunun üzerine, Adalet Bakanlığı’nı strateji belgesine giren hukuk kliniği, yine Bakanlık’ın girişimiyle bir çok hukuk fakültesinde hukuk klinikleri kurulmasını sağladı.

Elveriş’in bu konudaki en son çalışması, 2020-2021 döneminde öğrencilerin Hukuk Kliniği projesini podcast yayınıyla yapmasını sağlayarak, özellikle pandemi döneminde gündeme gelen hukuki sorunlara cevap vermek oldu. Bu podcaste Spotify üstünden ulaşılabilir.