Türkiye'deki İlk Pro Bono Ağı

Hukukun sadece parayla alınıp satılan bir meta olmaması gerektiğine, toplumsal bir yanı olduğuna canı gönülden inanan Elveriş, 2006’da İstanbul’daki büyük hukuk bürolarıyla sivil toplum kuruluşlarını bir araya getirmeyi hedefleyen bir pro bono ağı kurdu.

Türkiye’de bir ilk olan bu girişim aslında önce ABD’de ortaya çıkmış, ardından Britanya başta olmak üzere son on yılda Avrupa’da, Doğu ve Güneydoğu Asya’da da yaygınlaşmıştır. Avukatların mesleki sosyal sorumlulukları gereği yaptıkları ücretsiz çalışmaya denen ve Latince kökenli bir terim olan pro bono, adalete erişimde zorluk yaşayan, maddi gücü sınırlı sivil toplum kuruluşlarına ve (sivil toplum kuruluşlarının tercihine göre) onlara başvuran kişilere, ücretsiz hukuki hizmet sunulmasını sağlar.

İlk başlarda, STK veya STK başvuranı adına dava takibi ve/veya hukuki danışmanlık odaklı olan pro bono hizmet talepleri, sivil toplum kuruluşlarının artan hukuki farkındalığı ve onları ilgilendiren hukuki mevzuatın gelişmesi ile son yıllarda dönüştü. Son dönemde, STKlar için sözleşme ve diğer hukuki belgelerin hazırlanması; STKların çalışma konularında hukuki araştırma ve uyum; hak açıklayıcı ve kullandırıcı rehberler yazma, hukuki eğitim vermeye doğru kaydı.

2017 itibarıyle, pro bono ağı, altmışa yakın STK’ya, yirmiye yakın hukuk bürosu eliyle yılda toplam 1250’ye yakın saat destek sağlayan bir yapıya dönüştü. Vatandaşların hukuki hizmetlere erişimini kolaylaştıran projenin başarısı, Adalet Bakanlığı’nın ilgisini çekti ve pro bono Adalet Bakanlığı strateji belgesine girdi.

Elveriş, bu konuda kısa bir makale yazdı; yurtdışındaki pro bono toplantılarına katıldı; PILNET’in her yıl STK ve hukuk bürolarına verdiği ödüllerin jürisinde yer aldı. Hatta benzer bir pro bono ödülünün Türkiye’de verilmesini de sağladı.

Elveriş, bu alanda çalışmaya devam edebilmek için Şubat 2022’de kurulmuş olan Pro Bono Derneği’nin üyesi oldu.